Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) Başkanlığı Malatya Bölge Müdürlüğü tarafından hazırlanan Malatya, Elazığ, Bingöl ve Tunceli İllerini kapsayan Aralık ayı “Türkiye-İl Sunumu”

Yıllık nüfus artış hızı: İki sayım tarihi arasındaki dönemde her 1 000 nüfus için
yıllık artan nüfustur. Yıllık nüfus artış hızı, doğal artış bağıntısı ile
hesaplanmaktadır. İki sayım yılı nüfuslarının birbirine oranlanması yoluyla elde
edilen rakamsal değerler, oransal değerler olup, yıllık nüfus artış hızını ifade
etmemektedir.
• Nüfus yoğunluğu: Bir kilometrekareye düşen nüfustur.
Harita Genel Komutanlığından temin edilen 1/1 000 000 ölçekli harita baz
alınarak hesaplanmıştır. Doğal göller ve baraj gölleri hariç Türkiye’nin
yüzölçümü 769 604 km2’dir.
• Aldığı göç: Belirli bir alana (bölge, il, ilçe, vb.) diğer alanlardan (bölge, il, ilçe,
vb.) gelen göçtür.
• Verdiği göç: Belirli bir alandan (bölge, il, ilçe, vb.) diğer alanlara (bölge, il, ilçe,
vb.) giden göçtür.
• Net göç: Belirli bir alanın (bölge, il, ilçe, vb.) aldığı göç ile verdiği göç
arasındaki farktır. Belirli bir alanın aldığı göç verdiğinden fazla ise net göç
pozitif, verdiği göç aldığı göçten fazla ise net göç negatiftir.
• Ortalama hanehalkı büyüklüğü: Bir hanehalkını oluşturan kişilerin ortalama
sayısıdır. Ortalama hanehalkı büyüklüğü= (Toplam hanehalkı nüfusu) / (Toplam
hanehalkı sayısı)

Doğum
Tanım ve kavramlar

Kaba doğum hızı: Belli bir yıl içinde her 1 000 nüfus başına düşen canlı
doğum sayısıdır.
Bebek ölüm hızı: Belli bir yıl içinde her 1 000 canlı doğum başına
düşen bebek ölüm sayısıdır.

Kaba evlenme hızı: Belli bir yıl içinde her 1 000 nüfus başına düşen
evlenme sayısıdır.
Kaba boşanma hızı: Belli bir yıl içinde her 1 000 nüfus başına düşen
boşanma sayısıdır.

İşgücü: İstihdam edilenler ile işsizlerin oluşturduğu tüm nüfusu kapsar.
İstihdam: İşbaşında olanlar ve işbaşında olmayanlar grubuna dahil olan
kurumsal olmayan çalışma çağındaki tüm nüfus istihdam edilen nüfustur.
İstihdam oranı: İstihdamın, kurumsal olmayan çalışma çağındaki nüfus içindeki
oranıdır.
İşsizlik oranı: İşsiz nüfusun işgücü içindeki oranıdır.
İşgücüne katılma oranı: İşgücünün kurumsal olmayan çalışma çağındaki nüfus
içindeki oranıdır.
TÜİK işgücü istatistiklerinin hesaplanmasına ilişkin metodolojiyi 2014 yılında
değiştirmiştir. Bu grafikteki bilgiler yeni metodolojiye göre verilmiştir.

Tüketim harcaması: Hanehalklarının tüketim amacıyla yapmış oldukları ve aşağıdaki bileşenlerden oluşan aylık ortalama harcama değeridir:
Satın alış: Herhangi bir mal ya da hizmete belli bir ücret ödeyerek sahip olmaktır. Hanehalkının anket ayında
kendi ihtiyaçlarını karşılamak üzere tüketim amaçlı olarak yaptıkları satın alışlar kapsanmıştır.
Kendi üretiminden tüketim: Hanelerin kendi üretimleri sonucu elde ettikleri maddeleri, ya ürettikleri gibi ya da
işleyerek tüketmeleridir. Örneğin; hanehalkının kendi ürettiği sütün anket ayında yine süt olarak ya da peynir
yapılarak tüketilen değeri harcama olarak kapsanmıştır.
Ayni gelirlerden tüketim: Hanede iktisaden faal olan fertlerin çalıştıkları işyerinde üretilen ya da satışa sunulan
mal ve hizmetlerden hanede tüketilenler, ayni gelirlerden tüketim olarak alınmıştır. Örneğin; ücretli olarak çalışan
bir ferde işyerince verilen yiyecek, giyecek vb. maddeler, servis vb. hizmetler ücretlinin elde ettiği ayni gelirden
tüketim olarak; işveren ya da kendi hesabına çalışan bir ferdin de kendisine ait işyerinde ürettiği ya da sattığı
mallardan hanesine tüketmek üzere getirdikleri ayni gelirden tüketim olarak değerlendirilmiştir.
Hanehalkının özel kişi veya kuruluşlara vermek üzere hediye veya yardım şeklinde satın aldığı mal veya
hizmetler: Hanehalkı fertleri tarafından anket ayı süresince, özel kişi veya kuruluşlara verilmek üzere (hediye
etmek veya yardımda bulunmak amacıyla) satın alınan mal ve hizmetlerin değeri kapsanmıştır.
Dayanıklı tüketim harcamaları: Hanehalkı tarafından anket ayını içine alan son bir yıl içinde otomobil, beyaz
eşya, bilgisayar, televizyon, kamera, mobilya, ısıtma ve soğutma sistemi gibi dayanıklı tüketim mallarına yapılan
harcamaların aylık ortalama değeri de tüketim harcaması içinde kapsanmıştır.
İzafi kira: Konuta mülkiyet şekli ev sahibi, lojman ve diğer (babasına, akrabasına vb. kişilere ait yerlerde ikamet
edip hiç bir şekilde ücret ödemeden ya da çok düşük değerde kira ödeyenler) şekilde olan hanehalkının ikamet
ettiği konutun kira değeri izafi kira olarak değerlendirilmiştir. İzafi kira, tüketim harcaması içinde kapsanmaktadır.
İzafi kira değeri, benzer özelliklere sahip olan, aynı semtte ve yerleşim yerinde kira ile oturulan konutun kira
değeri emsal alınarak hanehalkı tarafından belirlenmektedir.
Kaydedilmeyen harcamalar: Hanehalkı fertlerinin işyeri amaçlı harcamaları ile tüketim dışı ve yatırım
harcamaları kapsam dışıdır.

Yurt içi üretici fiyat endeksi: (Yİ-ÜFE), belirli bir referans döneminde
ülke ekonomisinde üretimi yapılan ve yurt içine satışa konu olan
ürünlerin üretici fiyatlarını zaman içinde karşılaştırarak fiyat değişimlerini
ölçen fiyat endeksidir.
Tüketici fiyat endeksi: (TÜFE), hanehalklarının tüketimine yönelik mal
ve hizmet fiyatlarının zaman içindeki değişimini ölçmektedir. 2003 temel
yıllı TÜFE'nin temel amacı; piyasada tüketime konu olan mal ve
hizmetlerin fiyatlarındaki değişimi ölçerek enflasyon oranını
hesaplamaktır.Bu amaca yönelik olarak hanehalklarının, yabancı
ziyaretçilerin ve kurumsal nüfusun yurtiçinde yaptığı tüm nihai parasal
tüketim harcamaları dikkate alınmıştır.

Gayrisafi yurt içi hasıla (GSYH), belirli bir dönemde yurt içinde üretilmiş nihai
mal ve hizmetlerin toplam değerini gösterir.
GSYH; üretim, gelir ve harcama yöntemleri ile ayrı ayrı hesaplanır. Bu üç
yöntem kullanılarak elde edilen GSYH değerleri birbirine teorik olarak eşittir.
Cari fiyatlarla: GSYH hesaplamaları üç aylık ve yıllık olarak yapılmaktadır. Her
dönem için piyasada geçerli fiyatlarla yapılan hesaplamalar cari fiyatlarla
hesaplardır.
Kişi başına gayrisafi yurt içi hasıla: Cari fiyatlarla tahmin edilen gayrisafi yurt
içi hasıla büyüklüğünün yıl ortası nüfus tahminine bölünmesi ile Türk Lirası
olarak kişi başına gayrisafi yurt içi hasıla sonucu elde edilir. Hesaplanan bu
değerin ortalama dolar kuruna bölünmesi ile dolar değeriyle kişi başına gayrisafi
yurt içi hasıla değerine ulaşılmaktadır.
Gelişme (Büyüme) hızı: GSYH hesaplamaları sabit fiyatlara yapıldığında iki
dönem arasındaki artış (veya azalış) oranı, gelişme (büyüme) veya daralma
(küçülme) hızı olarak adlandırılır.