Malatya Kent Konseyi Kültür Mirası Okulu eğitimlerine devam ediyor. Kent Konseyi
Toplantı Salonu’nda yapılan dördüncü dersin konuğu Tarihçi-Yazar Orhan Tuğrulca oldu.
Tuğrulca, “Malatya’da Eğitim Tarihi ve Cumhuriyete Geçiş Döneminde Karşılaştırmalı
Değerlendirmeler” hakkında bilgi verdi. 
Programa Tarihçi Yazar Nezir Kızılkaya, Araştırmacı Yazar Bülent Korkmaz ve Kültür
Mirası Okulu öğrencileri katıldı. 
Cumhuriyet öncesi genel bir değerlendirme yapan Tuğrulca, “1516 yılında Malatya’nın
Osmanlı hâkimiyetine girdikten kısa bir süre sonra yani 1530 – 1560 döneme ait bazı veriler
var. Söz konusu bu verilerde Malatya merkezde dört medresenin faaliyette olduğunu
görüyoruz. Ortaöğretim kısmen yükseköğretime tekabül eden bu medreselerde tam olarak kaç
öğrencinin eğitim gördüğünü bilmiyoruz. Bir müderrise düşen en fazla 15-20 öğrenci
üzerinden bir tahmin yürütülebilmektedir. Aynı değerlendirmeyi ilköğrenim çağındaki
çocuklar içinde yapmak mümkündür. Cami ve mescit çevresinde yapılan bu eğitimin mevcut
öğrenci sayısını bilmediğimiz gibi eğitim çağına gelmiş çağ nüfus hakkında da bilgi sahibi
değiliz. Örneğin söz konusu tarihlerde 29 adet mahallede ve her bir mahalle veya mescitte en
fazla 30 öğrenci üzerinden ancak bir sayı elde etme imkânı olsa bile çağ nüfusunun hangi
oranda eğitime erişim sağladığı konusunda veri elde edemiyoruz” dedi.
1883–1884 yılında Malatya’da 303Öğrencinin Kayıtlarına Ulaşıyoruz
1883- 1884 yılına ait Malatya’da 11 tane medresenin olduğunu söyleyen Tuğrulca, “Bu
dönemde artık öğrenci sayısını görüyoruz. Medreseler yani orta öğretim ve kısmen
yükseköğretime tekabül eden 303 tane öğrencinin olduğuna kayıtlarda ulaşıyoruz. Aynı
dönemlerde Gayrimüslim nüfusun eğitim durumu ile Müslüman toplumun eğitim durumu
hakkında da bilgi veren Tuğrulca, “Mevcut nüfus, okul ve öğrenci sayısı gibi kısıtlı veriler
üzerinden bir okuma yaptığımızda Gayrimüslimlerde okullaşma oranı %27,7 olarak
karşımıza çıkarken Müslümanların okullaşma oranı: %6,6 olarak gerçekleşmiştir” diye ifade
etti.
1914 Yılına Kadar Bir İstatistik Bilgi Yok Elimizde
1900’lü yıllara kadar modern anlamda bir istatistik oluşturulmadığını ifade eden Tuğrulca,
“İlk detaylı istatistik olarak kayda geçen 1914 yılı eğitim istatistikleri ile Cumhuriyetin
devraldığı eğitim durumu hakkında bilgi sahibi olabiliyoruz. Söz konusu bu istatistiklerde
Malatya’da çağ nüfusun ancak ℅5,4 ü okula gidebiliyorken Osmanlı genelinde bu oran ℅8,3
olarak geçekleşiyor.
Eğitim ile savaşın kaybedilmesi arasındaki ilişkiye de örnek veren Tuğrulca, Cihan Harbi
başladığında 2 milyon850 bin civarında askerin silahaltına alındığını bunlardan yaklaşık 300
bin kadarının esir ya da firar ettiğini belirtti. 1940 yılına kadar olan eğitim istatistiklerinden
örnekler veren Tuğrulca’nın programı soru-cevap bölümü ile sona erdi.